Op 21 juni vond er in Fort Voordorp te Groenekan een congres plaats over de Code Verantwoordelijk Marktgedrag in de Schoonmakers- en Glazenwassersbranche met aansluitend de ondertekening van dit document door diverse partijen. Lees ook ons verslag: nu geen woorden meer maar daden! Henk Cornelisse dook in de motivatie van de diverse ondertekenaars.
Het was een memorabele middag in Groenekan. De aanwezigen werd voorgehouden dat het in grote lijnen gaat het om drie belangrijke aspecten: respect, verantwoordelijkheid en samenwerken.Sprekers op het podium vielen in superlatieven over elkaar heen, met als hoogtepunt een spreker die het zelfs over “doorzichtige transparantie” had.
Wat opviel is de grote actie bereidheid onder de aanwezige schoonmakers om, als de Code haar uitwerking mist, weer tot actie over te gaan. Uitspraken hierover kregen onder luid applaus bijval. Bedrijven zijn dus gewaarschuwd. Een van de genoemde elementen in de Code is een betere beheersing van de Nederlandse taal. Geen overbodige luxe bleek uit de wijze waarop de vragenstellers via de interruptie microfoon hun moeilijk te verstane vragen stelden…
Goed initiatief
De Code is in mijn ogen een goed initiatief wat beslist navolging verdiend en niet beperkt dient te blijven tot een handjevol opdrachtgevers. Het verbetert immers de positie en aanzien van de schoonmaker maar ook het imago van de branche en de opdrachtgever! De wil om de Code te onderschrijven moet van binnenuit komen en niet via een gekunstelde dwangmatigheid. In dit kader heb ik moeite met het inbedden van de Code in het Keurmerk OSB. Ook ben ik er nog niet van overtuigd dat de Code niet als een oneigenlijk middel wordt gebruikt in de zin van margeverbetering. Ik hoop van harte dat deze vrees ongegrond zal blijken te zijn.
Uitspraken
Ik beperk mijn verdere bijdrage dit keer tot het weergeven van verschillende uitspraken die ik na afloop in gesprekken met diverse betrokkenen en ondertekenaars kon optekenen.
Mevrouw X. Ekokorhe ( 10 jaar schoonmaakster op Schiphol)
“Er wordt al ruim een half jaar gesproken over verbetering van omstandigheden en lagere werkdruk. Ik krijg echter nog steeds mijn toeslagen niet uitbetaald waar ik recht op heb en kort geleden is de indeling van het werk weer eens gewijzigd: het werk wat we altijd met zes mensen deden moeten we nu met zijn drietjes doen. Kortom, ik merk nog weinig van verbetering!”
Harriët Butter (manager Faciliy Services Schiphol)
“Schiphol voelt als grote opdrachtgever een grote maatschappelijke verantwoordelijkheid. Zakelijk en betrokken is bij ons het thema. Veel zaken zoals die in het document verwoord staan, zijn bij ons al in ontwikkeling en op onderdelen inmiddels al van kracht. Zeker na de staking van vorig jaar, waar wij ook mee geconfronteerd werden, zijn ons de nodige verbeterpunten duidelijk geworden. Het is dan ook logisch dat wij de code volmondig ondertekenen. In het communicatieschema gaan we nu ook het overleg met uitvoerenden opnemen. Dit is een zeer waardevol instrument en ik ben zeer benieuwd naar de resultaten. Momenteel onderzoeken we hoe we de borging van de Code in een contractvorm kunnen vastleggen. Dit is nog een hele klus, temeer daar wij hierin sancties willen opnemen als het schoonmaakbedrijf de Code niet naleeft. Ik ben er een groot voorstander om de code als een knock out clausule op te nemen bij de Selectieleidraad. Als ik misstanden zou waarnemen meld ik dit bij de Code Commissie maar zie hierin ook een rol voor de vakbeweging. Veel heil zie ik in een toegankelijke database met best practices zodat we van elkaar kunnen leren.”
Eric de Jong (senior manager operations GFS Centraal Beheer Achmea)
“Achmea heeft de Code ondertekend omdat zij vertrouwen wil geven aan de schoonmaakbranche en de Code is in lijn met onze ambities. Zo kijken we niet alleen naar prijs maar ook naar bijvoorbeeld kwaliteit en werkdruk. En zijn wij blij dat wij de schoonmaker binnen Achmea al eerder uit de anonimiteit gehaald hebben door de schoonmaak zoveel mogelijk in de daguren te laten uitvoeren. Wij sturen op output wensen die we duidelijk beschrijven. Deze aanpak draagt bij aan het wederzijdse respect. De schoonmaak draagt er mede zorg voor dat onze gebouwen met recht een visitekaartje zijn van ons bedrijf.Het tekenen van deze Code sluit daarom naadloos aan bij ons MVO beleid.“
Hans Triep (Global Procurement ING, Facility Management and Travel & Expenses)
“Ik herken de reden niet waarom wij de gouden duikbril uitgereikt hebben gekregen. Wij kopen schoonmaak immers niet tegen de laagste prijs in, hebben hierbij zelf de ondersteuning van een gerenommeerd adviesbureau naast de input van de expertise van onze eigen facilitaire divisie. Wel is er binnen ING sprake van een hoge dynamiek, waardoor de schoonmaak in volume regelmatig verandert. Misschien wordt dit verkeerd geïnterpreteerd. We gaan via het MVO beleid binnen ING nog meer focussen op aspecten als werkdruk, communicatie en dergelijke. Reden waarom wij de Code graag mede, en met overtuiging, ondertekenen. Mijn advies aan opdrachtgevers en schoonmaakbedrijven is: als je wilt optimaliseren in de kosten van schoonmaak, kijk dan vooral naar het hele proces. Dit is bij ING reeds jaren de insteek. Ik bedoel hiermee dat rond de operationele activiteiten van de schoonmakers veel activiteiten zijn georganiseerd die kosten met zich mee brengen. Denk hierbij aan: diverse management lagen/overhead, makelaars, kwaliteitcontroles, contractmanagers, service delivery coördinators etc.. Hierin zitten kostenreductie mogelijkheden die de schoonmaker niet raken.”
Kees Blokland (voorzitter Code Commissie)
“Het ontbreken van concrete productiviteitsnormen, en in het verlengde hiervan een concrete sanctionering, zie ik niet als belemmering. Het feit dat sommigen het huidig document qua tekst te zacht vinden stimuleert mij alleen maar om nog duidelijker uit te leggen wat de scope en de bedoeling van de commissie is. Immers, de wil om de code na te leven moet van binnenuit komen, het is een moreel appèl. De regelgeving vanuit NMA geeft echter ook beperkingen. Het was een heel karwei om, rekening houdend met de diverse disciplines die aan het tot stand komen van het document hun medewerking verleenden, tot één geheel te komen, waarin alle partijen zich herkennen. Hierin zijn we geslaagd. Ik zie het niet als vaststaande Code maar als een geïnspireerd initiatief oftewel een goed middel om de positie van de schoonmaker en het imago van de schoonmaak te verbeteren. Dit was hoognodig. Op welke wijze de verschillende partijen hun individuele verantwoordelijkheid effectueren is hun zaak. Wij als Commissie zullen de best practices graag voor het voetlicht brengen evenals de bad practices. Dit doen we zonder aanzien des persoon, uiteraard objectief! De meldingen zullen ons moeten bereiken. Via klokkenluiders oftewel, netter geformuleerd, signalen uit de samenleving, het is niet anders. Ook zal de commissie gericht en actief op pad gaan. De start is gemaakt en ja het klopt het aantal bedrijven dat nu getekend heeft is nog niet overweldigend, maar voor de start bevredigend. Het goede voorbeeld dat een aantal prominente organisaties nu gegeven heeft zal ongetwijfeld navolging krijgen.”
Mark Bressers (plv. directeur FHIR Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties)
“Een van de dingen waar wij op focussen is het toezien op het naleven van de ureninzet. Niet om het schoonmaakbedrijf te controleren maar als waarborg voor de schoonmakers. Minder uren inzetten dan contractueel afgesproken accepteren we niet, aangezien hierdoor de werkdru
k ten onrechte opgevoerd wordt. De Code sluit prima aan bij de ontwikkelingen van het door ons ingezette beleid ten aanzien van aspecten als respect, juiste prijs, prestatie, kwaliteit verhouding en wij zullen hierin onze verantwoordelijkheden nemen maar dat ook verlangen van schoonmakers en de schoonmaakbedrijven. Reden ook waarom wij het document getekend hebben. Het kan het begin van iets moois betekenen, de tijd zal het leren. Het gebruik van het OSB Keurmerk, waarin de code wordt opgenomen, kan als selectiecriterium bij aanbestedingen nog problematisch zijn. Al onze aanbestedingen verlopen volgens de Europese Aanbestedingsvoorwaarden. Hierin mag geen sprake zijn van monopolie in welke vorm dan ook. Met andere woorden, een bedrijf dat niet over het keurmerk OSB beschikt mogen we niet uitsluiten!”
k ten onrechte opgevoerd wordt. De Code sluit prima aan bij de ontwikkelingen van het door ons ingezette beleid ten aanzien van aspecten als respect, juiste prijs, prestatie, kwaliteit verhouding en wij zullen hierin onze verantwoordelijkheden nemen maar dat ook verlangen van schoonmakers en de schoonmaakbedrijven. Reden ook waarom wij het document getekend hebben. Het kan het begin van iets moois betekenen, de tijd zal het leren. Het gebruik van het OSB Keurmerk, waarin de code wordt opgenomen, kan als selectiecriterium bij aanbestedingen nog problematisch zijn. Al onze aanbestedingen verlopen volgens de Europese Aanbestedingsvoorwaarden. Hierin mag geen sprake zijn van monopolie in welke vorm dan ook. Met andere woorden, een bedrijf dat niet over het keurmerk OSB beschikt mogen we niet uitsluiten!”
Jan Kampherbeek (bestuurder CNV Vakmensen)
“Hoewel het aantal deelnemende bedrijven nogal beperkt is zijn we toch tevreden. Immers, de norm is hiermee gesteld! Ook bedrijven die (nog) niet getekend hebben zullen wij aan deze norm gaan houden. Het inbedden van de code binnen het OSB keurmerk vind ik prima. Dit zal bedrijven ertoe bewegen lid te worden van OSB, aangezien zij anders minder kansrijk zijn om opdrachten te verwerven. In het verlengde hiervan accepteren deze bedrijven dan immers automatisch het Verantwoord Marktgedrag en kunnen wij hen hierop aanspreken.”
Ron Meijer (bestuurder FNV Bondgenoten)
“Laat niemand denken dat het beklijven van de Code tijd nodig heeft of dat het slechts een papieren tijger is. Ik zie de Code als een logisch vervolg op onze acties. Er is vandaag een stapje in de goede richting gezet. Het is een begin welke wij kritisch zullen volgen. De verandering komt namelijk niet voort uit een code, maar moet uit de mensen/bedrijven komen.”
Rob Bongenaar (directeur OSB)
“Ik heb er geen probleem mee dat er enerzijds gezegd wordt dat het naleven van de Code voort dient te komen uit een moreel appèl (vrijwillig) doch OSB het straks anderzijds onderdeel maakt van haar keurmerk, wat het dan tot een verplichting maakt. Het is goed om een stok achter de deur te hebben. Verantwoord Marktgedrag moet namelijk slagen, anders vallen we ver terug en zie ik het somber in voor de schoonmaakbranche. Het is toch prachtig dat we straks de best practices volop voor het voetlicht kunnen brengen. Hoewel er inderdaad geen directe sanctie mogelijk is zal géén bedrijf, zowel schoonmaakbedrijf als opdrachtgever, de reputatieschade willen als gevolg van bad practices. Breeduit gemeten worden dat je gezondigd hebt is geen pretje, maar dit zal wel degelijk gebeuren als de Commissie Verantwoord Marktgedrag het bedrijf op het niet naleven van de Code betrapt. Het is jammer dat de landelijke pers onze branche niet sexy genoeg vindt om bij deze historische ondertekening aanwezig te zijn. OSB gaat er vol in, het doel heiligt de middelen!”
Frie van Hulten (directievoorzitter CSU)
“De ondertekening van de code is een memorabel moment .De langdurige stakingen van vorig jaar en alle commotie hierom heen hebben in zekere zin echter wel bijgedragen aan het tot stand komen van dit document. Ieder nadeel heeft zijn voordeel… Het document bevestigt nogmaals ondubbelzinnig wat we allang weten: je hebt elkaar nodig om succesvol te zijn. Ik vind dat de Code goed is neergezet. Maar hoe en wat je ook in zo’n Code opneemt, de marktwerking zal altijd blijven bestaan. Met andere woorden: ik verwacht niet dat de schoonmaakwereld er vanaf morgen totaal anders uit ziet. Het is een eerste stap. De Code geeft wel goede handvaten om te zeggen hoe het zal kunnen maar niet hoe het zal moeten. Voorts biedt het een breed draagvlak om zaken bespreekbaar te maken die tot voor kort onbespreekbaar waren. Dit is een goede stap in de juiste richten en vandaar dat CSU dit initiatief toejuicht. CSU ziet de code dan ook al een prima uitgangspunt waaraan zij samen met de opdrachtgevers graag de uitdaging aangaat om hieraan concreet invulling te geven. Zo vraag ik mij af of er niet een soort “inschrijf register” moet komen zodat bij inschrijvingen betrokken partijen vooraf geïnformeerd kunnen worden over het bestaan van de code. Dat draagt bij aan transparantie.”
Lijst van ondertekenaars (stand per 21 juni 2011)
Achmea GFS
AMC
AWVN
CNV Vakcentrale
CNV Vakmensen
Erasmus MC
F-MEX
FMGezondheidszorg
FMN
FNV Bondgenoten
Gemeente Dalfsen
Gemeente Den Haag
Gemeente Rotterdam
Hay Group b.v.
ING Nederland
KPN
LUMC
NS
OSB
ProRail
Rijksoverheid
Rijnconsult B.V.
ROC Friese Poort
Schiphol
Spaarne ziekenhuis
Tata Steel
UMCG
UVIT
UWV
VMS
VU medisch centrum
Henk Cornelisse (info@facility-specialists.nl) is directeur van Facility Specialists en lid van de redactieraad van Clean Totaal.
Reageren: redactie@www.cleantotaal.nl
Bekijk hier de foto’s van de ondertekening
Bekijk hier de film over het hoe en waarom van de Code
Lees hier meer achtergrond over de Code
Lees hier de tekst van de Code
