FNV Gouden Duikbril voor hypocriete gierigaards of van notoire leugenaars?

 

FNV Bondgenoten reikte dit voorjaar “De Gouden Duikbril” uit aan ING en, indirect, aan GOM. De Gouden Duikbril is een niet begerenswaardige trofee die door FNV gegeven wordt aan opdrachtgevers die, ten koste van de schoonmakers, fors bezuinigen. Zo zou ING in de afgelopen drie jaar 25% op de schoonmaakkosten hebben bezuinigd en werkdrukproblemen hebben weggewimpeld. Schoonmaakbedrijf GOM is, als uitvoerende, het makke schaap dat overal “ja” op heeft gezegd. Maar hoe komt FNV Bondgenoten tot al deze ferme conclusies? Wat zijn de wegingscriteria, wat zijn de bronnen? En hoe kijken prijswinnaars ING en GOM hier tegenaan? Hoog tijd voor Henk Cornelisse om de duikbril ook maar eens op te zetten en een forse duik te nemen in de wereld van De Gouden Duikbril.

 

 

“Alle opdrachtgevers, maar vooral degenen die ook nog mooie woorden over MVO schrijven, zullen door FNV Bondgenoten in het “zonnetje gezet worden” door middel van uitreiking van de Gouden Duikbril”, stelt Ron Meyer, bestuurder FNV Bondgenoten die hen “de hypocriete gierigaards” noemt. “Deze echte prijsduikers, spreken mooie taal, maar gedragen zich in de praktijk heel anders”, aldus de vakbondsvoorman.

 

Ons onderzoek start dus bij FNV Bondgenoten. Ron Meyer meldt ons meteen dat er bij FNV Bondgenoten géén wegingscriteria zijn vastgesteld om te komen tot het toekennen van de Gouden Duikbril. “Iedere opdrachtgever die ten koste van de schoonmakers fors bezuinigt kan de Prijsduiker (superheld die prijsduiken onthult en aanpakt, red) op de stoep verwachten. Wij besteden geen tijd aan bureaucratie, wegingen en jury-gedoe. We besteden onze energie aan het blootleggen van hypocrisie over de ruggen van de schoonmakers én de schoonmaaksector “, aldus de vakbondsvoorman.

In het geval van ING en GOM gaat het volgens FNV Bondgenoten om een bezuiniging van 25% in drie jaar tijd, waarbij het eerste jaar zelfs omzet terug betaald moest worden. Op onze vraag om meer exacte cijfers reageert Ron Meyer, hierin bijgestaan door Jeanne van de Kroft, onderzoeker organizing van FNV Bondgenoten, als volgt: “Onze bronnen gaan we niet onthullen. Wij beschikken echter over diverse (elkaar over en weer niet bekende) directe interne bronnen. Als je ons niet gelooft, vraag dan vooral bij ING naar de getallen. Vraag eens wat er exact niet aan de getallen klopt. Je zult dan ontdekken dat ze daar geen mededelingen over doen. Onze getallen kloppen namelijk voor 200%. Ze zijn dubbel en dik gecheckt. Mijn collega Jeanne en ik zijn hier een hele tijd mee bezig geweest. Alle Gouden Duikbril en andere prijzen die wij uitreiken zijn gebaseerd op 200% zorgvuldigheid en op allerlei plekken met deskundigen en betrokkenen getoetst. Dit is onze manier om eindelijk de ramen en deuren open te krijgen in de schoonmaaksector. Er moet lucht bij anders blijft het stinken!”

 

Tja, als zelfs FNV Bondgenoten, die openheid van zaken predikt, haar toevlucht neemt tot het beschermen van relevante bronnen , er geen wegingscriteria zijn vastgesteld en we maar moeten vertrouwen op 200% zorgvuldigheid en de kleur ogen van Ron Meyer, dan haalt dat voor mij toch de kracht uit het fenomeen De Gouden Duikbril. Er is mij ooit geleerd dat 100% het maximale is en ik word erg cynisch/kritisch bij het toepassen van een overtreffende trap. Het roept het beeld op van een ludieke actie, vooral bedoeld om aandacht te krijgen.

Aandacht voor verbetering van de positie van de schoonmakers is prima, beslist ook nodig en ik juich ze toe. Maar bedrijven publiekelijk aan de schandpaal nagelen moet wel goed onderbouwd zijn. In het ontbreken van wegingscriteria schuilt het gevaar van subjectiviteit in plaats van objectiviteit. Is de prijsaanpassing mogelijk het gevolg van het schoonmaken van een minder aantal vierkante meters? Zijn er andere oorzaken/argumenten? Ik mis de onderbouwing hiervan, dus maar even op bezoek bij ING en GOM om te kijken of zij een betere openheid van zaken kunnen geven.

 

“Om gelijk maar met de deur in huis te vallen, het verhaal van terug betalen van omzet is volledige onzin”, zegt Hans Triep General Manager a.i. ING Global Procurement Bank. “Begin 2010 hebben we een exercitie uitgevoerd onder onze preferred suppliers, waarbij wij wilden komen tot een 10% reductie van de contractsom onder bepaalde “win-win” voorwaarden. Ik heb toen nota bene zelf de beslissing genomen de schoonmaakbedrijven hierin niet te betrekken, aangezien we hierin geen “win-win “situatie voorzagen!”

Feit is dat FNV Bondgenoten in de hal van een van de ING kantoren in Rotterdam de Gouden Duikbril heeft overhandigt met de mededeling dat ING de afgelopen drie jaren 25% op de schoonmaakkosten bezuinigd zou hebben.

En wat was de toelichting van FNV aan ING? Triep: “Er is bij ING geen inhoudelijke argumentatie vanuit FNV Bondgenoten bekend waarom wij de Gouden Duikbril uitgereikt hebben gekregen. Wij dachten dat een ludieke actie betrof om aandacht te vragen voor het welzijn van de schoonmakers. Het welzijn van de schoonmakers vindt ING ook van groot belang. Om die reden heeft ING aan FNV Bondgenoten bij meerdere gelegenheden gevraagd ons concrete zorg- en verbeterpunten te melden. Mocht er namelijk sprake zijn van , ons overigens niet bekende, situaties die niet passen binnen de MVO principes van ING dan zijn wij gaarne bereid deze onverwijld te corrigeren. Echter, tot op de dag van vandaag heeft FNV Bondgenoten niets met ons verzoek gedaan. Ook hebben wij nimmer klachten van het schoonmaakbedrijf en/of de schoonmaakmedewerkers ontvangen dat de werkdruk binnen ING onevenredig is of anderszins. Ons eigen Facilitair Bedrijf houdt ook toezicht op de uitvoering van het schoonmaakwerk en heeft nimmer ongeoorloofde situaties kunnen constateren”, aldus een openhartige Triep.

 

ING is minder openhartig als het om de exacte cijfers gaat en hierin heeft FNV Bondgenoten het gelijk aan haar zijde. De ING zegsman geeft een uiterst formele en voorzichtige toelichting: “Ten aanzien van de kostenontwikkelingen van de binnen ING schoon te houden oppervlaktes over de laatste drie jaren kunnen wij om reden van vertrouwelijkheid en zorgvuldigheid jegens onze opdrachtgevers geen inhoudelijke informatie verstrekken. Wij benadrukken dat het schoonmaakbudget is opgebouwd uit diverse elementen, waardoor het één op één verband leggen tussen de ontwikkeling van de schoonmaakkosten in relatie tot de werkdruk van de schoonmakers niet terecht is. Denk hierbij aan elementen zoals: kosten kwaliteit controles ,materialen & middelen, overheadkosten, management enzovoort. Deze kosten spelen wel een rol maar staan los van werkdruk en/of arbeidsomstandigheden.”

Het is mij volstrekt onduidelijk waarom een meer inhoudelijke reactie in strijd zou zijn met de vertrouwelijkheid en zorgvuldigheid jegens de opdrachtgevers van ING. Van een cijferfabriek als ING zou je toch een fraai overzicht mogen verwachten, al is het dan niet in absolute cijfers maar dan zeker in percentages/grafieken uitgedrukt. Het beeld dat ook hier het één en ander onder het tapijt geveegd wordt kan ik niet uit mijn gedachten krijgen. Jammer, want de sociale benadering spreekt mij wel aan. Triep: “Het is echt geen onwil om cijfers of grafieken te overleggen, maar deze cijfers worden niet door ons bijgehouden. We beschikken zodoende ook niet over historische data waaruit herleid kan worden op welke manier de oppervlakken en schoonmaakkosten, en in het verlengde hiervan, de werkdruk zich ontwikkeld heeft binnen ING. We hebben zoveel locaties (280) en een verscheidenheid aan type locaties dat dit bijhouden e
en onbegonnen zaak is. Voorts zijn we overgestapt van “alles schoonmaken” (inspanningsgericht) naar alleen schoonmaken wat vuil is (resultaat gericht). Dit scheelt in de kosten, terwijl het werk er juist leuker op is geworden. Het verstrekken van cijfers is bovendien in strijd met ING’s Procurement Polices & Principles.”

Het blijft mij verbazen dat deze data bij een organisatie als ING niet voorhanden zijn c.q. bijgehouden worden, ook hier speelt weer het aspect van het moeten vertrouwen op de bruine ogen.

 

Ervaart ING haar schoonmaakpartner GOM als een mak schap wat overal “ja” tegen zegt?

Triep: “Een volmondig neen is hierop mijn reactie. ING onderhoudt met al haar contractpartners een volwassen relaties op basis van co-maker of partner gedachte. Op facilitair gebied hebben wij zelf ook veel expertise in huis, zodat wij de prestaties van onze dienstverleners uitstekend op hun merites kunnen beoordelen. Een assertieve, professionele attitude ook vanuit leverancierszijde is hierbij onontbeerlijk om samen succesvol te kunnen zijn. GOM voldoet hier aan”. ING heeft trouwens de Code Verantwoord Marktgedrag in juni 2011 mede ondertekend.

 

Welke openheid kan GOM de lezer bieden? Rob Alsema, algemeen directeur GOM: “ Het spijt mij maar een onderbouwde argumentatie voor de toekenning van de Gouden Duikbril kan ik je niet geven, en wel om de eenvoudige reden dat ik deze nimmer ontvangen heb! Ik heb er slechts over gehoord en gelezen dat GOM genoemd wordt omdat we de schoonmaak goedkoper aanboden na twee eerdere bezuinigingsrondes bij ING. Wat mij hierbij frappeert is dat de gunning van de schoonmaak van ING locaties aan meerdere partijen heeft plaats gevonden, waarvan GOM zelfs niet de goedkoopste was! Ik veronderstel dan ook dat de ING locatie in Rotterdam , welke wij inderdaad schoonhouden, door FNV Bondgenoten gekozen werd voor de actie omdat dit een aansprekende locatie is. Voor de goede orde: we hebben nimmer omzet terug betaald aan ING en we zien hier ook geen enkele verplichting toe.”

Als het op exacte cijfers aankomt is er ook bij GOM sprake van een terughoudendheid om openheid van zaken te geven. Alsema hierover: “Je zult begrijpen dat we geen inhoudelijke mededelingen doen over bedragen bij onze klanten. Uiteraard is het zo dat wijzingen in programma’s, reinheidseisen en contractvormen invloed hebben op de kosten. Zowel naar boven als naar beneden. Het is niet terecht om bij iedere kostenreductie ervan uit te gaan dat dit één op één gevolgen heeft voor de werkdruk van de schoonmaker”. 

Dit statement roept bij mij een afgesproken 1-2 tweetje met ING op en sluit aan bij de veronderstelling van FNV Bondgenoten. En neen, ik begrijp werkelijk niet waarom er op dit moment geen verdere openheid van zaken gegeven wordt.

 

Meer aansprekend zijn de volgende uitspraken van Rob Alsema: “ Inmiddels geniet de Code Verantwoord Marktgedrag binnen en buiten de branche terecht veel belangstelling. GOM onderschrijft deze Code volledig zeker ook gelet op de aspecten ten aanzien van werkdruk en arbeidsomstandigheden. De kwaliteit van onze dienstverlening hangt immers onder meer samen met een reële werkdruk en goede arbeidsomstandigheden voor onze medewerkers. Deze aspecten zullen wij serieus moeten nemen om de kwaliteit te leveren die wij beogen, zowel bij ING als onze andere klanten. Hier staan wij voor en dit doen we ook. Bij contractwisseling komt er voor de overgenomen medewerkers vaak een gewenningsperiode om te wennen aan de andere methodieken bij het nieuwe schoonmaakbedrijf. Gevoelsmatig leidt dit in de beginperiode even tot ophoging van de werkdruk, maar zodra men aan de nieuwe methodiek gewend is verdwijnt dit weer. Cruciaal hierbij is de ondersteunende rol van de opstart teams. Als FNV Bondgenoten constateert dat GOM bij ING en/ of andere opdrachtgevers ondanks haar inspanning tot goed werkgeverschap bepaalde zaken niet goed regelt dan stellen wij het zeer op prijs als dit ons gemeld wordt. Wij beloven dit dan gelijk grondig te onderzoeken en indien nodig onverwijld passende maatregelen te nemen” zo besluit de algemeen directeur.

 

Op mijn vraag of GOM zich herkent in de kwalificatie door FNV Bondgenoten van een “Ja knikker” bijt Rob Alsema fel van zich af: “Als professionele schoonmaakdienstverlener die vooruit denkt communiceren wij op diverse niveaus met onze opdrachtgevers. Indien wij aanleiding zien om negatieve situaties aan de kaak te stellen dan doen wij dit . GOM zal zich onder geen beding onder druk laten zetten ten koste van de werkdruk/arbeidsomstandigheden van haar medewerkers. Wij zijn een assertieve organisatie die meedenkt met de opdrachtgever maar zeker net zoveel oog heeft voor het welzijn van onze medewerkers!”

 

De reacties vanuit de drie betrokken partijen overziende duidt het erop dat het aspect van terug betalen van omzet door GOM aan ING ten onrechte door FNV Bondgenoten als argument gebruikt is. De grootste gemene deler is dat het belang van de medewerkers , althans in woord, centraal gesteld wordt. Dit stemt mij vrolijk, zeker als de daad bij het woord gevoegd wordt. Het ontbreken van wegingscriteria werkt het willekeurig toekennen van de Gouden Duikbril mogelijk in de hand. Als het op feiten aankomt durft echter niemand concreet te zijn, zodat er niet vastgesteld kan worden of er in deze specifieke situatie sprake is van een kostenreductie van 25% (in drie jaar) met een evenredige verhoging van de werkdruk. Deze argumenten liggen echter wel aan toekenning van de Gouden Duikbril ten grondslag. Is de keuze om deze toe te kennen aan ING en in het verlengde hiervan aan GOM willekeur, meer een publiciteitsstunt? Worden er leugens om bestwil gebezigd? Het wekt helaas wel de schijn, Hier is voor de toekomst een belangrijke taak weggelegd voor de Commissie Verantwoord Marktgedrag. Ook zij hebben immers de mogelijkheid om bedrijven publiekelijk te veroordelen op het niet naleven van de Code. Laat dit in voorkomende gevallen dan wel degelijk onderbouwd plaats vinden.