Mensen groeien door de zaken die ze op hun pad tegenkomen. Dat geldt ook voor bedrijven. Die worden immers door mensen geleid. Chrisal uit Lommel (België) is daarvan een sprekend voorbeeld. Clean Totaal ging er op bezoek en sprak met dr. Robin Temmerman (rechts op de foto), CEO van de onderneming, over hoe het bedrijf zich heeft ontwikkeld en wat de rol van probiotica daarin is. Ofwel biologische reinigingsmiddelen, zoals VSR graag wil dat we ze noemen.
(Bedrijfsreportage)
Door Leon van den Berg, redactielid Clean Totaal
“Probiotica is eigenlijk niets nieuws onder de zon”, begint Temmerman. Al in 1935 vond de Japanse wetenschapper dr. Minoru Shirota Yakult uit om met goede bacteriën de darmflora te stimuleren. De toepassing van bacteriën in schoonmaakmiddelen is wel relatief nieuw. Daar zijn we in de branche nu een tiental jaren mee bezig. Het is in wezen een verdere ontwikkeling van het reinigen met enzymen dat al uit de jaren zestig dateert in wasmiddelen.”
Kleindochter Laura
Om Chrisal’s focus op probiotica te verklaren duikt Temmerman de historie van het bedrijf in. Temmerman: “Chrisal is in 1989 opgericht als groothandel door Corrie Gielen (links op de foto). Hij had als enig product een professionele ecologische keukenontvetter. Dat product voert Chrisal nog steeds, maar ondertussen zijn ecologische detergenten al jaren de standaard binnen Europa. Al vrij snel begon hij met een eigen productie. Eind jaren negentig kwamen daar reinigers met enzymen bij. Dat was een eerste stap richting biologische reinigers. Aan reinigers met enzymen kleven echter twee belangrijke nadelen: voor een goede werking heb je veel soorten enzymen nodig en ze werken maar kort. Al snel rijpte de gedachte dat dit toch beter moest kunnen en Gielen begon toen eerste testen met probiotica. Hierbij zouden de goede bacteriën ter plaatse veel meer en veel langer enzymen moeten produceren.”
Katalysator in dit denkproces was de geboorte van Gielen’s kleindochter Laura in 2004 die zwaar lichamelijk- en geestelijk gehandicapt ter wereld kwam. Temmerman: “Door haar zeer lage weerstand liep zij in de zorginstelling steeds ernstige infecties op, zelfs als haar kamer twee maal daags gedesinfecteerd werd. Gielen begon met de probiotica te experimenteren om een gezonde microflora op oppervlakken te vormen en ontdekte een werkzame formule die hij in de instelling mocht uitproberen. Door schoonmaak met dit probiotisch middel kreeg Laura veel minder infecties en kon zelfs in de weekenden naar huis. Probiotica heeft het leven van Laura zeker verlengd, maar uiteindelijk is ze helaas toch overleden aan een ziekenhuisinfectie omdat de instelling het product niet wou blijven gebruiken bij toenmalig gebrek aan officieel wetenschappelijk bewijs.”
Gegarandeerde houdbaarheid
“Het ontwikkelen van een goed werkend schoonmaakmiddel met probiotica is ingewikkeld”, vervolgt Temmerman. “Belangrijk om weten is dat de probiotica zelf niet schoonmaken, maar wel de enzymen die ze produceren. De probiotica screenen het oppervlak op aanwezigheid van organisch vuil, zoals suikers en vetten, en maken vervolgens enzymen om dat vuil in voeding voor hen om te zetten. Je kunt in een probiotisch reinigingsmiddel niet volstaan met één ‘super’-bacterie. Bij ons zijn dat er vijf tot zeven per middel. Die hebben ieder hun eigen favoriete voedselbron en werkingstemperatuur. Een warm en droog oppervlak activeert een andere bacterie dan een vochtig en koud vervuild oppervlak.”
Naast het aantal soorten is het ook cruciaal om voldoende aantallen van elke soort in een middel te hebben; 50 miljoen per ml blijkt uit de praktijktesten van Chrisal het minimum. Ook de productstabiliteit is heel belangrijk. Temmerman: “In onze probiotische schoonmaakmiddellen zitten geen actieve bacteriën, want dan wordt het product snel instabiel. Voor een langdurig houdbaar stabiel schoonmaakmiddel gebruiken wij bacteriesporen. Die zijn vergelijkbaar met een zaadje dat de bacterie binnen een uur nadat de sporen met water in aanraking komen laten ontkiemen. Wij zijn zo ver, dat wij als enige fabrikant kunnen garanderen dat onze middelen gedurende twee jaar na productie werkzaam blijven en dezelfde minimale hoeveelheid probiotica blijven bevatten.”
Onafhankelijk onderzoek
“Wij hebben veel te danken aan Yakult en Activa. Daar is al belangrijk voorwerk gedaan, namelijk het overtuigen dat bacteriën ook positief kunnen zijn voor mensen”, aldus Temmerman. “Zouden zij er niet zijn geweest, dan zou de acceptatie van probiotica veel moeizamer zijn. Ik beweer dan overigens niet dat alles van een leien dakje gaat. Een onderzoek van de Keuringsdienst van Waren uit 2004 was eigenlijk voorbarig. Destijds was er nog niet of nauwelijks sprake van probiotica in schoonmaakmiddelen. Het was zuiver theoretisch onderzoek.”
Inmiddels is er veel meer bekend, onder meer door eigen onderzoek, zo stelt Temmerman. “De kritiek dat onderzoek financieren verdacht is, is onterecht. Wij zijn een ontwikkelingsbedrijf en laten onze producten op universiteiten onderzoeken door onafhankelijke onderzoekers. Gelukkig pakt dit goed voor ons uit. Ik ben zelf zo bij Chrisal terecht gekomen. Ik had een doctoraat gedaan aan de universiteit van Gent en was verantwoordelijk voor onderzoek naar nieuwe toepassingen van probiotica buiten de voedingssupplementen. Gielen liet zijn formule bij ons onderzoeken en dat kwam uiteindelijk bij mij terecht. Het middel bleek aantoonbaar goed te werken. Door dat resultaat ben ik enthousiast geraakt en in 2007 als onderzoeksleider bij Chrisal begonnen. In de loop van 2009 werd ik CEO en sinds 2014 ook mede-eigenaar. Mijn beslissing om de universiteit te verlaten was omdat ik echt overtuigd was (en nog steeds ben) van deze innovatie.”
Stroomversnelling
Temmerman: “Ons onderzoek uit 2014, gepubliceerd in PLOS ONE door dr. Vandini, over de werking van probiotica in de zorg blijkt van grote waarde. Was men eerst terughoudend omdat bijvoorbeeld een ziekenhuishygiënist eerst bewijs wil zien voordat hij een middel vrijgeeft, nu zie je dat de overstap op probiotica in een stroomversnelling komt. Wij merken inmiddels ook een groeiende omzet in hotels, kantoren en in de landbouw. Daar pakken goede bacteriën niet alleen vervuiling en geuroverlast aan, maar verlagen ook het risico op ziekmakende bacteriën waardoor minder antibiotica nodig zijn. Belangrijk in het licht van de volksgezondheid. Toch loopt probiotica in die sector minder hard dan mogelijk is. De bottleneck daar is de herhaalbehandeling. Sprekend over de agrarische sector, daar moeten we agrariërs overtuigen om getrouw de producten toe te passen voor maximaal effect en besparing.”
Regelgeving op komst
De markt van schoonmaakmiddelen is een prijsmarkt, maar dat geldt volgens Temmerman nu nog niet voor probiotica. “Onze middelen zijn niet of nauwelijks duurder dan gewone schoonmaakmiddelen en bovendien hebben klanten in bijvoorbeeld de zorg meer aandacht voor de werking dan voor de kosten. Waar ik wel bang voor ben, is dat het aantal leveranciers groeit dat het niet zo nauw neemt met de samenstelling van hun product. Je ziet nu al dat er middelen verschijnen die niet bevatten wat wordt voorgespiegeld en die dus niet werken. Dat is slecht voor het imago van probiotica.”
Temmerman stelt dat op dit moment wetgeving nog achter blijft bij de praktijk. “Op wereldwijd niveau wordt dit aangepakt. Het MBCP (microbial based cleaning products)-netwerk verenigt overheden, instanties, fabrikanten en academische instellingen. Men doet studie op basis waarvan de werking verklaard wordt en die vervolgens moet leiden tot handvatten voor regelgeving. Ook op andere terreinen zijn er ontwikkelingen. Binnenkort komt probiotica op de Europese agenda, dankzij inzet van de Belgische overheid. Daarnaast passen de middelen nu nog niet in het EU Ecolabel. Inmiddels heeft de organisatie daarvan zich duidelijk uitgesproken voor een erkenning en wordt er nu gewerkt aan de implementatie daarvan.”
In die tussentijd ontwikkelt Chrysal gewoon verder. Temmerman: “Wij hebben net een naast gelegen bedrijf gekocht waardoor onze productieruimte verdubbelt en wij meer productielijnen kunnen activeren. Daarnaast ontwikkelen wij ook nieuwe toepassingen die niet per se een relatie hebben met de schoonmaak. Zo zijn wij bezig met de toepassing van probiotica in de wondzorg. Daarmee kan mogelijk het antibioticagebruik verder worden teruggedrongen en ook ontsierende littekenvorming worden verminderd.“
www.chrisal.be
Lees ook: Reacties op VSR standpunt inzake bacteriële reinigers.
