Het is alweer een jaar geleden dat de redactie van Clean Totaal ernstig met de neus op de feiten gedrukt werd dat een open discussie over de toekomst van artikel 38 door de sociale partners niet op prijs werd gesteld. We hadden destijds alles in het werk gesteld een webinair te verzorgen over de toekomt van artikel 38 en toezeggingen van OSB, FNV en CNV reeds op zak. Toch zag men op het allerlaatste moment af van medewerking. Het onderwerp lag op dat moment klaarblijkelijk te gevoelig. Hoe staan de geesten er nu voor? Kan de doos van Pandora alsnog open?
Door Koos van der Lei, uitgever Clean Totaal
Onze ontgoocheling mondde destijds uit in het artikel 'Opent discussie over artikel 38 cao doos van Pandora?' waarin uitgebreid is ingezoomd op artikel 38. De auteurs Henk Cornelisse en Hella Vercammen schreven destijds: “Het niet willen deelnemen aan een openbare discussie over dit thema komt met dit alles in een ander perspectief te staan. Zeker in een branche waar transparantie gepredikt wordt.”
Hoe zit het nu, ruim een half jaar later, met die transparantie? Wij daagden OSB , FNV en CNV uit om op het relatief veilige papier een statement te maken over artikel 38. Mogelijk als opmaat voor hernieuwde poging een webinar over het onderwerp te organiseren.
We vroegen ook SieV!, een intermediair, onze eigen Hella Vercammen en een flink aantal schoonmaakbedrijven te reageren op de stelling “Artikel 38 overboord?”. Bij schoonmaakbedrijven zonder succes. Gevraagde OSB-leden slipstreamen stuk voor stuk keurig en veilig achter het OSB standpunt aan.
Overigens, in het Jaarverslag Geschillencommissie RAS 2014 is artikel 38 opnieuw “de hofleverancier” van geschilzaken. In 53% van de geschillen was contractswisseling het onderwerp van geschil. Over de periode 2010-2014 was dit maar liefst 81%.
De standpunten
OSB – Rob Bongenaar (directeur)
“De contractswisselingsparagraaf (huidig artikel 38 cao) heeft zich in de loop van zo’n ruim 20 jaar ontwikkeld tot wat het nu is. Van oorsprong was het doel enerzijds het bieden van zekerheid aan werknemers en anderzijds het afremmen van contractswisselingen (opdrachtgever zal niet zo snel wisselen als hij dezelfde mensen weer terugkrijgt). Inmiddels voorziet de cao-bepaling er vooral in dat in de regel een meerderheid van de werknemers een arbeidsovereenkomst aangeboden krijgt van de verwervende werkgever, dus dat de werknemers het werk volgen. Sociale partners in de sector beschouwen deze paragraaf als de best passende gedragslijn bij contractswisselingen. Dat de toepassing in de praktijk nog wel eens wat discussie geeft doet daaraan niets af. OSB stimuleert de bij haar aangesloten werkgevers om in goed onderling overleg de regels bij contractswisseling toe te passen, zoals dat ook past in het licht van het OSB-Keurmerk en de Code Verantwoordelijk Marktgedrag. Afgezien van de toepassing in de praktijk is er ook veel juridische discussie over de contractswisselingsparagraaf en of deze niet zou moeten wijken voor de regels van overgang van ondernemingen (OVO). Dat zet ook druk op de algemeen verbindend verklaring van de contractswisselingsparagraaf in de cao. Echter, zolang die algemeen verbindend verklaring kan worden gerealiseerd, is OSB van mening dat artikel 38 de norm zou moeten bij contractswisselingen. En natuurlijk zijn er verbeterpunten en die zullen ongetwijfeld punt van bespreking zijn aan de cao-tafel van sociale partners.”
FNV – Jet Linsen (bestuurder)
“Wat FNV Schoonmaak betreft is artikel 38 nog steeds noodzakelijk in de cao. Er zijn nog steeds schoonmaakbedrijven die contractwisselingen proberen te gebruiken om schoonmakers te lozen of op andere manier te bezuinigen. Het grootste deel van de zaken bij de geschillencommissie gaat over contractswisselingen, terwijl artikel 38 een afgezwakte versie is van de Wet overgang van onderneming. Zolang dat het geval is, is een cao-artikel als artikel 38 helaas nog hard nodig om schoonmakers te beschermen.”
CNV – Jan Kampherbeek (bestuurder)
“Die vraag wordt regelmatig gesteld en er zijn voor en tegenstanders. Als CNV houden we ons bij het principe: ‘als het werk blijft blijven de mensen ook’. Mensen horen bij hun werk. In de schoonmaak hebben we er voor gekozen omdat via een artikel in de cao (nu artikel 38) te regelen. Dat je met zo’n artikel in de cao niet alles kunt regelen blijkt wel uit de vele uitspraken van de geschillencommissie over dit artikel. Als je de CAO onderhandelingen vanaf 1997 tot heden hebt gevolgd dan kan je zien dat er elke keer wel wat aan het artikel is geschaafd. Als je die feiten bekijkt zou je zeggen: waarom stop je er niet mee? Elke keer weer wat aanpassen, veel werk voor de geschillencommissie en dus blijkbaar veel ontevreden mensen. Echter, als je aan schoonmakers vertelt dat er een contractswisseling aan komt en je kunt tegelijkertijd vertellen dat ze hun werk behouden zie je vooral tevreden mensen. Mensen die blij zijn dat in de tijd van veel onzekerheid er wel de zekerheid is dat ze hun werk behouden. Dat is het grote voordeel van artikel 38 en daarom moet het wat mij betreft ook blijven. Dat je daarnaast nog steeds discussie kan voeren over wat de meest optimale situatie is, of de tekst juist is, en of we niet beter in het geheel over kunnen gaan naar de regeling van de Wet Overgang Overneming (OVO) blijft overeind. De meest optimale situatie is niet gevonden en zal ook wel per geval verschillend zijn. Het is daarom goed dat we, naast de cao-tekst, ook met schoonmaakbedrijven en opdrachtgevers in gesprek te blijven over hoe we ons uitgangspunt ‘als het werk blijft blijven de mensen ook“ precies invullen.”
SieV! – Maurice Rutgrink (voorzitter)
“Het bestuur van SieV is van mening dat dit artikel nooit uit de cao zal verdwijnen, maar hopelijk wel te zijner tijd wordt aangepast aan de huidige tijd. Vandaar dat het bestuur dan ook meer wil wijzen op de negatieve uitwerkingen van dergelijke artikelen dan de mogelijke voordelen bij het verdwijnen ervan. Ten tijde van de laatste cao onderhandelingen in 2012 hebben wij het voorstel bij de onderhandelaars gelegd om een ondergrens in dit artikel te bouwen. Wij hebben het idee dat als de ondergrens twee parttime werknemers en/of 15 uur per week is, dit een stuk overname ergernis scheelt. Maar wij willen nadrukkelijk wijzen op de onrust die kan ontstaan bij overname. Medewerkers kunnen tot wel drie werkgevers krijgen na diverse overnames. Bij ziekte krijgt een medewerker dan te maken met drie Arbo-diensten, drie huisreglementen en mogelijk spanningen als hij bij één werkgever wel aan de slag gaat en bij anderen niet. Tel daarbij op dat klanten niet altijd begrip opbrengen voor het feit dat als zij een ander schoonmaakbedrijf in de arm nemen, toch dezelfde schoonmakers het werk blijven doen.
Daarnaast willen wij wijzen op de wet WWZ waarbij een werkgever te maken krijgt met transitie vergoedingen bij ontslag van werknemers. Indien een bedrijf een opdracht verwerft, neemt men ook niet alleen het personeel over maar ook alle rechten en plichten, wat tot enorme financiële stroppen kan lijden omdat er geen (transitie)afrekening plaats heeft gehad bij overname betreffende de WWZ.
Het blijft ons opvallen dat artikel 38 overvleugeld kan worden door de wet OVO. Het overname artikel is destijds voornamelijk in het leven geroepen ten behoeve van de Europese aanbestedingen. Het MKB heeft er meer moeite en last dan voordeel op dit moment. Kortom, vanuit iedere invalshoek valt iets voor en tegen dit artikel te zeggen. SieV! pleit dan ook voor een grote revisie van dit artikel en biedt daar ook hulp bij aan.”
TLC – Hella Vercammen (directeur/eigenaar)
“Vanuit de belangen van mijn MKB clientèle in de schoonmaak geredeneerd sta ik ambivalent tegenover artikel 38 cao. Weliswaar is artikel 38 handig voor een verliezend schoonmaakbedrijf maar onze hulp wordt juist vaak ingeroepen door winnende bedrijven. Succes wordt in deze niet beloond in de schoonmaakbranche. Dit terwijl ik juist een grote voorstander ben van contractsvrijheid en vrije marktwerking. Naast de concurrentiebeperking leidt dit artikel namelijk tot flink wat juridische problemen. Ik noem er een paar waar ik ook al eerder over heb geschreven in Clean Totaal:
- Artikel 38 cao werkt direct in de hand dat werknemers die normaal niet mee wisselen, zoals objectleiders, personeel zonder basisvak diploma, en langdurig zieken etc. wegens overgang van onderneming wel mee overgenomen moeten worden.
- Artikel 38 cao is in strijd met Wet Gelijke Behandeling Leeftijd nu AOW gerechtigde schoonmakers worden uitgesloten van overname. Dat geldt mijns inziens ook voor enkele andere selectiecriteria;
- Artikel 38 cao leidt tot onnodige juridisering van de branche door de discussies tussen verliezende en winnende bedrijven omtrent loonkosten claims over en weer op grond van artikel 38 lid 8;
- Succesvolle winnende bedrijven raken steeds meer erfelijk belast door gedwongen overname van langdurig ziek, onkundig, onwillig of slecht getraind personeel terwijl dossieropbouw op 0 staat omdat je bij een contractwisseling geen inzage krijgt in de personeelsdossiers;
- Hoe goed het management ook, de schoonmaker blijft zitten door artikel 38 cao en wordt zo onaantastbaar. Dat tast het arbeidsethos aan en dat is slecht voor de branche.
Of ik vind dat artikel 38 cao overboord moet? Ik zeg: ja gedeeltelijk, maar bijvoorbeeld niet voor die gevallen waarbij de werkeloosheid vanaf een bepaalde omvang op het spel staat. Verder moet er dan ook gedifferentieerd worden naar de grootte van het verliezend en het winnend bedrijf. Er mag iets meer positief gediscrimineerd worden richting MKB. De selectiecriteria moeten duidelijker worden en in overeenstemming zijn met de geldende wetgeving. Die nieuwe criteria moeten we gezamenlijk kunnen bedenken om enerzijds een betere marktwerking te krijgen anderzijds om massa ontslagen van werknemers te voorkomen.
ATIR – Margriet van Dijken (directeur)
“Niet op de schop wat ons betreft maar bij zo’n zekerheid voor de branche als artikel 38 horen ook verantwoordelijkheden aan de andere kant. Dit betreft verantwoordelijkheid voor opdrachtgever, werkgever en werknemer om de negatieve gevolgen te voorkomen. De basis van artikel 38 is vanuit sociaal oogpunt prima. We zien echter dat de voordelen zich met name bevinden aan de kant van de werknemer en werkgever. Opdrachtgevers zijn over het algemeen constructief om de cao te volgen maar waar zijn de voordelen voor hen? Nadelen zijn er wel: denk aan de kosten van overname personeel en het risico van te grote verwevenheid van schoonmakers bij de opdrachtgeversorganisatie, meerdere werkgevers en systemen. Een ander groot nadeel is dat de prikkel en motivatie om het anders te doen in een nieuwe situatie verslapt. Het artikel kan succesvoller zijn in de uitvoering als partijen in deze de verantwoordelijkheid nemen om de negatieve consequenties vroegtijdig voorkomen. Naast opleiding zouden werkgever en werknemer meer in kunnen zetten op aspecten als roulatie, ‘vaardigheden paspoort’ (meer dan alleen vakopleiding), gemeleerd team, flexibiliteit etc..”
Wat vindt u? U kunt uw reactie sturen naar redactie@www.cleantotaal.nl of hieronder uw bericht schrijven.
