Zonlicht is goed voor de mens. Dit licht is zelfs van levensbelang. Het zorgt voor een dag- en nachtritme en voor de aanmaak van vitamine D. Maar een te lange blootstelling aan zonlicht direct op de blote huid kan schadelijk zijn. De zon schijnt de laatste weken uitbundig en de verwachting is dat dit voorlopig zo zal blijven. Het is aan te raden om maatregelen te nemen om gezondheidsrisico’s te beperken.
Risico’s
Zonlicht bestaat uit golven van verschillende lengtes, de langste golven noemen we infrarood (IR), die zorgen voor de zonnewarmte. De kortste golven zijn ultraviolette golven, beter bekend als UV-stralen. Deze zorgen ervoor dat de huid verkleurd en beschadigt de huidcellen. Kort na blootstelling is dit zichtbaar doordat de huid letterlijk verbrandt en rood wordt. Op langere termijn kan het leiden tot snelle huidveroudering en zelfs tot huidkanker. Jaarlijks wordt bij circa 35.000 mensen in Nederland huidkanker geconstateerd. Het is daarmee de meest voorkomende kanker in Nederland, waaraan jaarlijks zo’n 600 mensen overlijden.
Zonlicht is ook schadelijk voor de ogen omdat zowel ultraviolet als IR schade veroorzaakt in de vorm van staar. Staar is een vertroebeling van de ooglens, waardoor de kleurwaarneming en het zicht vermindert. Zonder behandeling kan op den duur het hele gezichtsvermogen verloren gaan. Zonlicht kan ook schade veroorzaken in het immuunsysteem, waardoor er vermindering optreedt van de afweer tegen infectieziekten.
Voornamelijk werknemers die veel buiten werken, behoren feitelijk tot de risicogroep, aldus het Ministerie van Sociale Zaken & Werkgelegenheid. In onze branche zijn dat voornamelijk glazenwassers, maar ook gevelbehandelaars, schilders en wegwerkers horen hierbij. Zij hebben vier tot vijf keer meer kans om huidkanker te krijgen dan mensen die binnen werken.
Zonkracht bepaalt kans op huidschade
Gelukkig beschikt de aarde over de ozonlaag die de meeste schadelijke uv-straling tegenhoudt, maar deze laag krimpt, dus meer straling bereikt het aardoppervlak. De hoeveelheid uv-straling die de aarde bereikt, wordt uitgedrukt in zonkracht. Hoe groter deze zonkracht, hoe groter de kans op huidschade. Het is aan te raden om de zonkracht dagelijks te controleren bij het KNMI. Overigens is de zonkracht hoger naarmate de zon hoger aan de hemel staat, dus in de zomer. Ook is het zo dat meer warme niet automatisch meer zonkracht betekend. Zo kan het op een koele zonnige dag ‘gevaarlijker’ zijn dan op een warme dag.
Maatregelen om blootstelling te beperken
Gelukkig zijn er een aantal logische en gemakkelijke maatregelen om blootstelling aan zonlicht te beperken. Het Arboportaal heeft een opsomming gepubliceerd:
- De meest doeltreffende maatregel: vermijd direct zonlicht zo veel mogelijk. Probeer werkzaamheden te plannen in de schaduw.
- Vermijd in elk geval werken in de zon tussen 12 en 15 uur wanneer de zon in Nederland op zijn krachtigst is.
- Draag geen werkkleding met korte mouwen of korte pijpen. Draag een pet met een flap in de nek. Let op: niet alle kleding beschermt even goed. Dunne stof beschermt nauwelijks tegen straling van de zon. Maak eventueel gebruik van de speciale uv-werende kleding die sinds enkele jaren op de markt is.
- Draag een uv-werende zonnebril (met CE-markering).
- Smeer delen van de huid die niet door kleding bedekt kunnen worden (handen, gezicht) goed in met zonnebrandcrème. In Nederland is minimaal beschermingsfactor 10 noodzakelijk en herhaling na 2 uur. Mensen die veel transpireren, kunnen beter vaker insmeren.
- Bedenk wel dat zonnebrandcrème de uv-straling niet volledig tegenhoudt. Het is dus geen vrijbrief om oneindig in de zon te werken. De zon vermijden blijft de beste remedie.
- Controleer het lichaam regelmatig op verdachte plekjes op de huid en meld de veranderingen bij de bedrijfsarts of huisarts. Als een moedervlek verandert van kleur of grootte, is het ook verstandig om naar de huisarts te gaan. De meeste vormen van huidkanker zijn bij ontdekking in een vroeg stadium goed te genezen.
