Demissionair staatssecretaris Sharon Dijksma van Infrastructuur en Milieu heeft onderzoek laten uitvoeren naar het aandeel kleine flesjes en blikjes in zwerfafval. Wat blijkt? Als voor deze producten een statiegeldsysteem wordt ingevoerd, dan zouden deze verpakkingen veel minder als zwerfafval terechtkomen.
Advies- en onderzoeksbureau CE Delft heeft het onderzoek uitgevoerd en komen tot de conclusie dat er maar liefst tussen de 70 en 90 procent minder blikjes en kleine flesjes in het zwerfafval terechtkomen als statiegeld wordt ingevoerd. Dit is wel afhankelijk van de wijze van inzamelen en de hoogte van het statiegeld.
Kosten statiegeld
De kosten van een statiegeldsysteem kunnen variëren van € 10 miljoen tot € 110 miljoen per jaar afhankelijk van de gekozen variant: € 10 miljoen in de variant waarbij statiegeld 10 cent bedraagt voor kleine plastic flesjes en blikjes en deze uitsluitend worden ingeleverd bij supermarkten; € 110 miljoen in de variant waarbij statiegeld 25 cent bedraagt voor kleine plastic en glazen flesjes en blikjes en deze worden ingeleverd op alle verkooppunten.
Het gaat om netto kosten waarbij de opbrengsten van de verkoop van de teruggewonnen materialen PET, metalen en glas in mindering zijn gebracht. Volgens de onderzoekers vormen de extra statiegeldmachines in de supermarkten de grootste kostenpost.
Reductie schoonmaak zwerfafval
De afname van zwerfafval van blikjes en flesjes zal leiden tot een reductie van kosten voor opruimen van zwerfafval. Hierbij speelt de vraag of beheerders van openbare ruimte bij invoering van statiegeld hun schoonambitieniveau gelijk houden en minder vaak gaan schoonmaken of het ambitieniveau opschroeven. De meeste gemeenten hebben als uitgangspunt dat op basis van beeldkwaliteit wordt gereinigd. Dit betekent dat de inzet lager wordt als er minder zwerfafval ligt.
Netto wordt de omgeving dan niet veel schoner (ander zwerfafval vult het gat van blikjes en flesjes) maar er worden wel kosten bespaard in de ordegrootte van tientallen miljoenen (indicatieve schatting maximaal € 80 miljoen per jaar, 3 eurocent per verpakking). Als gemeenten en andere instanties het ambitieniveau aanscherpen, zal de totale hoeveelheid zwerfafval (blikjes, flesjes en overig zwerfafval) ook daadwerkelijk afnemen in
gebieden waar wordt gereinigd.
Op plekken waar momenteel niet wordt schoongemaakt, zal de hoeveelheid zwerfafval sowieso afnemen. De reductie van de hoeveelheid zwerfafval is in deze gebieden niet afhankelijk van de inzet van schoonmaak. Daarnaast zal er een besparing optreden in het ledigen van openbare afvalbakken. Deze besparing is geraamd op € 3 tot € 10 miljoen.
Besparingen
Als minder blikjes en flesjes in het zwerfafval belanden, treden kostenbesparingen op bij het opruimen van zwerfafval en het ledigen van openbare afvalbakken: “De kostenreductie hangt vooral samen met de inzet van schoonmaak. Bij een afnemende inzet is de kostenbesparing het grootste. Ook bij een gelijkblijvende schoonmaakfrequentie nemen de kosten van het opruimen van zwerfafval af. Er hoeft per ronde immers minder zwerfafval opgeruimd te worden.
Omdat gegevens over zwerfafval ontbreken, is het niet mogelijk geweest in het kader van dit onderzoek om een exacte raming te maken van de kostenreductie. Een eerste indicatieve raming laat zien dat de besparing maximaal 80 mln euro bedraagt. Nader onderzoek is gewenst voor een betere schatting.”
CE Delft heeft ook berekend dat voor het ledigen van openbare afvalbakken een kostenreductie kan worden gerealiseerd van € 3 tot 10 miljoen.
Besluitvorming overheid
In een brief aan de Tweede Kamer laat staatssecretaris Dijksma weten dat ze eind 2017 verwacht te informeren over de vervolgstappen in het verpakkingendossier.
Statiegeld op kleine flesjes en blikjes vermindert zwerfafval
