John Tabbers (johntabbers@upcmail.nl) is onafhankelijk aanbestedingsadviseur en columnist van Clean Totaal.
Het besluit van het Kabinet om met ingang van 1 juli 2011 bij zoveel mogelijk aanbestedingen de Social Return-clausule op te nemen, leidt op termijn tot een wezenlijke verandering van de marktverhoudingen met name voor middelgrote MKB-bedrijven in branches als schoonmaak, grafische industrie, groenvoorziening, catering en beveiliging.
Kort door de bocht geformuleerd houdt de Social Return-clausule in dat een uitvoerder van aanbestedingsopdrachten bepaalde inspanningen moet verrichten met betrekking tot personen met een arbeidshandicap of personen die op andere wijze op grotere afstand van de arbeidsmarkt staan. Doelstelling is om deze personen rechtsom of linksom nauwer te betrekken bij het arbeidsproces.
Waar het Rijk zichzelf deze doelstelling opgelegd heeft, bepleit zij ook toepassing hiervan door Provincies en Gemeenten. Met name de Gemeenten zullen hier oren naar hebben: door de teruglopende financiering van de sociale werkvoorzieningen door het Rijk komen de 90 sociale werkvoorzieningen alsmede de Gemeenten die moeten opdraaien voor de financiële tekorten van deze werkvoorzieningen, onder toenemende financiële druk te staan.
In dit geval is goede raad níet duur en het FD van 28 juli j.l. geeft reeds een inkijkje in een slimme ‘vlucht naar voren’: het oprichten van joint-ventures door sociale werkvoorzieningen met private ondernemingen en het inzetten van personeel met een SW-indicatie voor werkzaamheden die uitgevoerd moeten worden in het kader van aan deze joint-ventures gegunde aanbestedingsprojecten met een Social Return-clausule.
Een dubbel-slimme oplossing: de sociale werkvoorzieningen kunnen zich hiermee concentreren op hun kerntaak –‘Het beste uit de SW-mensen halen’- terwijl –zoals de voorzitter van de Raad van Bestuur van de Maastrichtse sociale werkvoorziening MBT stelt:- ” Het managen van een bedrijf en de bedrijfsprocessen, de marketing, opdrachten zoeken en aanbesteden, dat kan een marktpartij nu eenmaal veel beter dan wij.” Oftewel: deze samenwerking vormt ook nog een bijdrage in het terugdringen van maatschappelijk gefinancierde ondoelmatigheid.
Hierbij komt dat binnen het kader van de wet sociale werkvoorzieningen ruim 100.000 personen met een SW-indicatie werkzaam zijn waarbij de 90 sociale werkvoorzieningen zelf veelal een gevestigde en stabiele organisatiestructuur kennen. Niet alleen de SW-geïndiceerden maar ook een deel van de WW-ontvangers valt onder de doelgroep-definitie van de Social Return-clausule. Stel dat dit aantal 150.000 bedraagt uit de totaal-groep van WW-ontvangers die in mei 2011 253.000 groot was.
Voor de MKB-schoonmaakbedrijven die in de nabije toekomst niet uitgesloten willen gaan worden bij aanbestedingsprojecten met Social Return-clausule begint nu de rat race om de beste cont(r)acten met SW-bedrijven aangezien via deze route veel sneller en gestructureerder invulling gegeven kan worden aan de Social Return-clausule dan via trajecten die zich richten op individuele langdurig werklozen.
Gezien het beperkte aantal SW-werkvoorzieningen, zal de koek op afzienbare termijn óp zijn. Schoonmaakbedrijven die alsdan niet kunnen beschikken over een ‘eigen bestand van SW-geïndiceerden´ hebben dan vrijwel zeker het nakijken bij schoonmaakaanbestedingen van Rijk, Provincies en Gemeenten.
De Social Return-clausule zal daarmee de vooruitzichten voor vele schoonmaakbedrijven in de komende jaren (rood) kleuren!
