Asito Congres: Het gaat goed met Nederland!

Willem Vermeend was ongetwijfeld de hoofdact op de tweede editie van Asito’s jaarlijkse “Wat komt er op ons af” congres. Dit jaar was het thema: “Het nieuwe leiderschap”. Samen met Salem Samhoud schetste Vermeend een beeld van het nieuwe Nederland binnen Europa en de soort leiders die dat vereist. Een en ander onder vakkundige leiding van ons aller Ferry Mingelen.

 

Asito-directeur Ron Steenkuijl trapte af en heette de 748 bezoekers van harte welkom en vertelde over het belang van spiegels. “Kijk eens in de spiegel en vraag jezelf af of jij een nieuwe leider bent. De wereld verandert razendsnel en kun je als leidinggevende daarop voldoende inspelen? Vanaf de industriële revolutie hebben we onze aarde vergiftigd en vergiftigen we onszelf. De aandacht voor duurzaamheid is geen bevlieging maar een noodzaak om te overleven en nieuwe leiders zijn daarin richtinggevend.” Steenkuijl is optimistisch: “Ik zie de huidige economische situatie als een kans om dingen anders en beter te doen, niet als bedreiging. Iedere tijd heeft ander leiderschap nodig.” 

 

BN-er Willem Vermeend is vooral bekend als politicus in de functies van Staatssecretaris van Financiën en Minister van SZW. Tegenwoordig is hij ondernemer, bijzonder hoogleraar en commissaris. “Ik ben geboren in een gezin van botenbouwers en heb van jong af aan meegewerkt in het bedrijf van mijn vader. Ik ben mogelijk de enige minister die ooit met zijn handen gewerkt heeft.” Daarmee is de toon gezet. Zijn vader – nu in de negentig – kan de keuze voor een carrière als nota bene PVDA politicus nog steeds niet waarderen en laat dat ook merken via sms. Ook ouderen gaan met hun tijd mee! Vermeend vindt de Europese crisis eigenlijk flauwekul. “De Euro is juist te sterk. De koers ten opzichte van de dollar zou beter rond €1,20 liggen omdat we dan goed kunnen exporteren. Export is de bestaansvoorwaarde voor Nederland. Zeventig procent van onze inkomsten komt daaruit, dus een zwakkere euro is voor ons beter. Gelukkig doen we veel zaken met het belangrijkste en sterkste Euroland Duitsland. Feitelijk is Nederland een stukje Duitsland!. Dat land is de uitvinder van de Euro en wil die koste wat het kost behouden. De Fransen hebben er minder binding mee. De Duitse Mark stond immers model voor de Euro en niet de Franse Franc.” Rond de Eurocrisis wordt volgens Vermeend een hoop onzin verteld. “Politici en pers creëren een angstklimaat waardoor het consumentenvertrouwen afneemt en mensen teveel sparen. De bestedingen lopen daardoor terug en dat helpt niet om de problemen te boven te komen. Ook wordt gesteld dat Italië een volgende dominosteen is in het omvallen van de Euro. Onzin: de euro valt niet om en Italië is een economisch sterk land… alleen vindt veertig procent van de economie zwart plaats.”

 

Vermeend vindt dat we niet zo somber moeten zijn. “Nederlanders zijn behoorlijk pessimistisch en chagrijnig van aard. Nergens voor nodig. Als je het Bruto Nationaal Product deelt door het aantal inwoners zijn we het op twee na rijkste land ter wereld. We zijn zo rijk dat we Apple, Microsoft en Google kunnen kopen en dan nog ruim geld over hebben. Hiermee scoor ik trouwens tijdens colleges in de VS behoorlijk. Overigens zeg ik dan niet dat ik uit Nederland kom, want dat zegt Amerikanen niets. Europa kennen ze wel. Toch vraagt onze rijkdom wel aandacht. Onze economie groeit jaarlijks met 1 à 2 procent. Eigenlijk is alles onder die tweede procent onvoldoende om ons welvaartsniveau vast te houden. Bovendien groeien de economieën van de BRIC-landen (Brazilië, India en China) wel zes tot negen procent per jaar!”

 

Die verschuiving in de wereldeconomie vraagt volgens Vermeend om een nieuw leiderschap. Geen oudere topmannen meer die vooral denken aan consolidatie en met angst voor veranderingen, maar dynamische mannen en vrouwen die de uitdaging aan durven gaan. “Leiders zijn achterhaald, het gaat nu om mensen die inspirerend het team aanvoeren. Zo’n aanvoerder speelt in op wensen en verwachtingen van de jeugd die allang niet meer in hiërarchische termen denkt. Bedrijven die traditioneel blijven aansturen, zullen voor hen niet meer interessant zijn. Het zal voor die bedrijven steeds moelijker worden om personeel te vinden en te houden en dus om te overleven. Voor de schoonmaak is dat een aandachtspunt. Jongeren leven in een cultuur waarin wereldwijd verbinding en betrokkenheid centraal staat en zoeken daarbij ook mensen die als inspirerend voorbeeld dienen. Speel je daar als bedrijf niet op in, dan is je nieuwe medewerkers binnen de kortste keren vertrokken”.

 

Salem Samhoud is een creatief ondernemer en organisatieadviseur. Zijn bedrijf telt 150 medewerkers en is bekroond als meest innovatieve werkplek. Bovendien is het bedrijf &Samhoud drie achtereenvolgende keren verkozen als Great Place Top Work. Is Salem het prototype van de nieuwe leider? Het heeft er veel van weg. “We hebben geen moeite om personeel te krijgen. Mensen staan bij wijze van spreken in de rij. Dat komt omdat we in ons bedrijf op een heel speciale manier met elkaar omgaan. Kijk eens naar uw directe collega. Wat weet u nu echt van hem of haar? Kent u de drijfveren, de verwachtingen en ook de eventuele angsten van de mens waarmee u samenwerkt. Aandacht is het sleutelwoord om mensen te binden en dat is ook een uitgangspunt in onze bedrijfsvoering.”

 

“Met nieuwe medewerkers maken we na twee maanden een zesdaagse voettocht naar Santiago de Compostella” vervolgt Samhoud. Zo leer je de mensen echt kennen, want je bent buiten werkverband de hele dag met elkaar in gesprek. Na die tocht valt een derde af. De anderen gaan nooit meer weg. We hebben nauwelijks personeelsverloop. Die aandacht voor elkaar houden we vast, bijvoorbeeld als er kinderen in het spel zijn. Bij ons krijgen vaders twee maanden verlof na de geboorte van hun eerste kind. Dat lijkt duur, maar is het niet. Die eerste twee maanden moet een gezin heel erg wennen aan de nieuwe situatie en dat gaat ten koste van de werkkwaliteit. Na twee maanden is de situatie gestabiliseerd en wil de jonge vader weer graag aan de slag. We houden ook geen vakantiedagen bij. Als een kind ziek is en een medewerkster naar huis wil, moet dat kunnen. Het is natuurlijk geven en nemen, want in de aanwezige tijd wordt met volle inzet gewerkt. Dat kan ook omdat men niet gehinderd wordt door zorgen om het thuisfront.”

 

Samhoud vindt onze tijd interessant omdat de wereld razendsnel verandert. “Nederlands is nu al onder jongeren een tweederangs taal. De voertaal is Engels omdat je jezelf daarmee overal kunt redden en omdat jongeren in deze tijd wereldwijd communiceren en games spelen. Jongeren hebben met recht de toekomst, vooral in landen buiten Europa. Als je van hier naar Azië vliegt, vind je op Schiphol vooral ouderen aan het werk. In Azië wordt je overspoeld door jongeren. Die jongeren hebben een tomeloze energie en willen volwaardig deel uitmaken van de wereldeconomie. Samhoud ergert zich aan de mentaliteit van Nederlanders. “Die hebben het voortdurend over de balans tussen werk en privé. Ze leggen de nadruk echter verkeerd. Je moet dat over een schaal van je totale leven van pakweg honderd jaar bekijken. Als je dat doet is het niet vreemd om je in de eerste veertig jaar uit de naad te werken. Jongeren die het nu al over die balans hebben, moet je niet aannemen. Die missen de noodzakelijke inzet.”

 

Een goede nieuwe leider, als je daar nog over mag spreken, haalt het beste uit mensen door ze niet alleen aandacht te geven en in te spelen op behoeften, maar ook door de
weg te wijzen. Volgens Samhoud hebben we te maken met een feminisering van de arbeidsmarkt. “Vrouwen denken steeds ‘doe ik het wel goed genoeg’. Enerzijds is dat goed, want er is de intentie en dus de ruimte voor verbetering. Het is echter ook een teken van onzekerheid. Als je niet zeker bent van jezelf en eigen kunnen, kun je anderen de niet weg wijzen. Daarnaast hebben vrouwen geen visie, ze zijn minder doelgericht en strategisch dan mannen. Beide zaken staan een rol als nieuwe leider in de weg. Jammer, want vrouwen hebben weer andere kwaliteiten dan mannen en die komen nu vaak onvoldoende voor het voetlicht.”

 

Nieuw leiderschap vraagt naar de menig van Samhoud om een radicale breuk met traditioneel management. “Gooi al die Amerikaanse managementboeken weg! Die zijn op militaire leest geschoeid en hebben door hiërarchisch en statisch denken geen meerwaarde voor de nieuwe samenleving die zich nu ontwikkelt. Medewerkers staan echt centraal. Kort door de bocht; zolang hun tevredenheid met je bedrijf groter is dan die van de klanten is het goed, want dat betekent dat je een medewerker heb die zijn/haar passie volgt en de klant daardoor uitstekend bedient.”

Samhoud: “De nieuwe tijd vraagt om antwoorden op existentiële vragen. Jongeren vragen waarom ze op de wereld zijn en hoe ze kunnen bijdragen aan een betere wereld. Dat moeten we ons hele leven vasthouden. De vraag ‘waarom ben ik op aarde’ is in relatie met arbeid veel belangrijker dan gedacht. Als je jouw doel op aarde in beeld hebt, kun je een strategie ontwikkelen om dat te bereiken. Dat geldt niet alleen voor medewerkers, maar ook voor de aanvoerders. Je doel als aanvoerder is nooit “baas zijn”. Naar mijn stellige overtuiging is niemand de baas over een ander. Je kan anderen hooguit een spiegel voorhouden en ze richtingen bieden om zich te ontwikkelen. Een belangrijk managementdoel is de medewerker behulpzaam te zijn in het realiseren van diens passie.”

 

Na deze bijdragen volgde onder leiding van dagvoorzitter Ferry Mingelen een discussie met de zaal. Daarin werden soms harde noten gekraakt, bijvoorbeeld over de ZZP-er bacterie. Samhoud noemt ze ‘Zoekt Zijn Persoonlijkheid’. Hij doelt daarmee op de vaak oneigenlijke gronden waarop iemand en bedrijf start. “Iemand weet niet waar de eigen kracht ligt en denkt dat als zzp-er uit te vinden, terwijl dat beter gefaciliteerd wordt door grotere ondernemingen. Denk bijvoorbeeld aan scholing en doorgroeimogelijkheden. Aan de andere kant is de groei van het aantal ZZP-ers ook een teken aan de wand. Veel bedrijven zijn kennelijk niet meer in staat om mensen aan zich te binden. Die bedrijven gaan het de komende jaren erg moeilijk krijgen.“

 

Leon van den Berg, redacteur Clean Totaal

Reageren? redactie@www.cleantotaal.nl 

 

Kijk hier voor meer foto’s van het congres.    

Lees hier onze impressie van het inspirerende 2010 congres.